نگاهی به آموزش زبان مادری و زبان دوم
همه ما کودکانی را می‌شناسیم که در خانواده‌هایی بزرگ شده‌اند که پدر و مادر آنها به دو زبان مختلف صحبت می‌کنند و در نتیجه آنها از ابتدای طفولیت دو زبان یاد گرفته‌اند و دو زبانه شده‌اند و بارها اتفاق افتاده که کودکی در جامعه‌ای بزرگ می‌شود که زبان رسمی آنها بجز زبان والدین آنهاست ، در چنین حالتی، کودک چند زبانه می شود.
كودكان از شش ماهگي به تدريج زبان مادري خود را ياد مي‌گيرند، وقتي به سن 3 يا 4 سالگي مي‌رسند، بعضي والدين نام آنها را در کلاسهای آموزش زبان مي‌نويسند تا از همان كودكي با يك زبان ديگر ، مثلا انگليسي يا فرانسه آشنا شوند ، خلاصه اينكه يادگيري زبان دوم براي بسياري از خانواده‌ها از اهميت ويژه‌اي برخوردار است . كودكان از چه زماني بايد به فراگيري زبان دوم بپردازند؟
تحقيقات نشان مي دهد در ۶ سال اول زندگي فراگيري مغز بسيار بالا بوده و فراگيري چندين برابر است . نود درصد از رشد شخصیت انسان از 2 تا 6 سالگی شکل می گیرد و كودك در این سن بیشتر از تمامی سنین توانایی فراگیری زبان های مختلف را دارند.
با رشد ذهني كودك و تكامل مغزي او، توان و گنجايش فراگيري افزايش مي يابد. نكته مهم و قابل توجه اين كه سرعت فراگيري زبان چنان بالا است كه كودكان زير سه سال توان بالاتري نسبت به كودكان سه ساله و بالاتر دارند. بنابراين آموزش هرچه زودتر آغاز شود فراگيري نيز بهتر است.
آموزش زبان دوم در سنين پايين راه هاي ويژه اي را در مغز باز و فعال مي كند. كورتكس مغز نيز فعال شده و فراگيري در بالاترين سطح صورت مي گيرد . اين تأثير حتي در كودكان دچار اختلالات مغزي، اختلالات فراگيري و حتي كودكان داراي سندرم هاي (بيماري ها) خاص نيز چشمگير بوده و تأثير به سزايي در وضعيت فراگيري و فعاليت مغزي آنها دارد.
به هر ميزان كودك سن كمتري داشته باشد با سرعت بيشتري زبان دوم را فرا مي گيرد و به هر ميزان سن كودك بالاتر مي رود آموزش سخت تر و فراگيري كندتر مي شود . كودكان ۶ ساله نسبت به كودكان زير ۶ سال مشكلات بيشتري در تلفظ واژه ها، فراگيري معاني كلمات و … دارند.
آموزش زبان دوم به كودكي كه هنوز نمي تواند به زبان مادري صحبت كند صحيح است يا خير؟
به عقيده روان شناسان و آموزگاران نه تنها مشكلي در آموزش زبان دوم به كودكي كه هنوز نمي تواند به زبان مادري صحبت كند وجود ندارد بلكه اين كار به فراگيري زبان مادري نيز كمك بسزايي مي كند.
كودكان به راحتي مي توانند تفاوت بين آواها و واژه هاي زبان هاي مختلف را شناسايي و تفكيك كنند. بنابراين ممانعتي در آموزش زبان دوم به كودكان وجود ندارد.
بسياري بر اين باورند كه تا پيش از آغاز مدرسه آموزش زبان دوم به صلاح كودك نبوده و او را دچار اختلال تكلم كرده و كودك دير زبان باز كرده و به اصطلاح الكن مي شود. اما پژوهش ها نشان مي دهد آموزش زبان دوم نه تنها كودك را دچار اختلال گفتاري نمي كند بلكه مغز او نيز پرورش يافته و حتي مي توان زبان سوم و چهارم را نيز سريعاً به كودك آموزش داد.
كودكاني كه از سن بسيار پايين فراگيري زبان دوم را آغاز مي كنند، سريع تر و بهتر از كودكاني كه پس از فراگيري زبان مادري و آغاز مدرسه فراگيري زبان دوم را آغاز مي كنند، زبان دوم را ياد مي گيرند. اين آموزش زود هنگام مغز كودك را فعال كرده و يادگيري زبان مادري و زبان هاي ديگر را نيز براي كودك آسان تر مي كند .
كودكان تك زباني يا به عبارتي كودكاني كه فقط زبان مادري خود را فراگرفته اند فعاليت مغزي محدودي داشته و تنها بخشي از مركز فراگيري زبان و تكلم در مغز فعال مي شود، اما در كودكان ۲ و ۳ زبانه مغز فعال تر بوده و آموخته ها سريعتر از كودكان تك زباني به خاطر سپرده مي شود و بخش بيشتري از مركز فراگيري زبان و تكلم در مغز فعال مي شود.
يادگيري زبان دوم، كودك را با لهجه، اصطلاحات و كلمات زباني غير از زبان مادري آشنا كرده و اين آشنايي سرعت فراگيري زبان مادري و ديگر زبان ها را نيز چند برابر مي كند.
